Verslag werkbezoek Tanzania 2024

Verslag werkbezoek Doopsgezind Wereldwerk aan Tanzania, Mara District,
Jolande Amorison en Leo Bakker, februari – maart 2024.

In het kader van het werk van Doopsgezind Wereldwerk (dgWereldwerk) hebben Jolande Amorison en Leo Bakker van de Mara werkgroep in het voorjaar van 2024 weer een bezoek gebracht aan alle projecten van dgWereldwerk in het Mara District in Tanzania.

We hebben drie plaatsen bezocht, te weten Shirati, helemaal in het noordwesten tegen de grens met Kenia, Mugumu, aan de rand met de Serengeti en Musoma aan het Victoria meer.

Shirati, van 18 februari – 25 februari 2024

Op zondagmiddag kwamen we aan in Shirati en werden we allerhartelijkst ontvangen door de planning officer en de secretaris van de Kanisa Mennonite Tanzania (KMT) in Shirati, Frank en Steven. Het was een goed weerzien. Al snel kwam ook bishop Amos en werden we meteen rondgeleid door het gerenoveerde Community Centre. Het sanitair in alle kamers was vernieuwd en daar was men reuze blij mee. Dit project is door dgWereldwerk ondersteund en het levert de KMT steeds meer inkomsten door bezoekers voor vergaderingen, cursussen en dergelijke op.

Het wordt steeds beter toeven in het Community Centre. Ook dit jaar werden we er weer heel goed verzorgd, met name door David, de kok, die ons elke dag verwende met lekkere dingen. In de loop van de week bezochten we de diverse projecten in Shirati

KMT Hospital Shirati

Als eerste hebben we weer een hele dag in het district ziekenhuis van de KMT doorgebracht. We werden door dr. Bwire Chirangi van alle ontwikkelingen op de hoogte gebracht en we hebben een uitgebreide rondleiding door het ziekenhuis gemaakt. Ook hebben we diverse andere doctoren en stafmedewerkers gesproken. We zijn weer helemaal op de hoogte van het reilen en zeilen van het ziekenhuis.

Uiteraard hebben we de projecten van afgelopen jaar en de lopende projecten bekeken en besproken.

De nieuwe dental unit (tandsartsenpraktijk) die in aanbouw is. De muren staan, het dak zit er op. Er was enige discussie over het stukadoorswerk, maar we kwamen er al gauw achter dat het geld daarvoor in de dakplaten was gaan zitten die niet op de begroting stonden. We zijn nu in fase 2 aangekomen, waarin het gebouwtje moet worden afgewerkt. Daarvoor gaan we op zoek naar een donor. Het ziekenhuis gaf aan dat ze het heel mooi zouden vinden als dgWereldwerk dit gebouw in zijn geheel kan realiseren.

De solar boilers voor de kraamafdeling. Recent is een bedrag overgemaakt vanuit de bazargelden van de Doopsgezinde Gemeente Aalsmeer en de stichting Ontwikkelingssamenwerking Aalsmeer voor de aanleg van een zonneboiler op het dak van de kraamafdeling, zodat moeders en kinderen zich warm kunnen wassen en bij de bevalling er ook voldoende warm water voorhanden is. Er is al een begin gemaakt met de aanleg, de installatie zal in het voorjaar van 2024 worden afgerond.

De prioriteiten die door het ziekenhuis management werden aangedragen zijn:

• Afronding van de dental unit, het budget daarvoor is €11.500
• Een behandel cyclus voor gehandicapte jongeren, 24 jongeren krijgen een intensieve behandeling en keren na enkele maanden opgeknapt naar huis (bijvoorbeeld klompvoetjes bij kleine kinderen). Geschatte kosten € 5000

Leprosy unit

Het weerzien op de Leprosy unit was weer hartverwarmend. Wederom hadden we een heerlijke lunch met elkaar, patiënten, doktoren, verpleegkundigen en staf. Er zijn toch wel grote zorgen rond de Leprocy unit. Ten eerste met betrekking tot de lopende kosten, het wordt steeds lastiger om de dagelijkse behoeften aan eten, drinken en verzorging te financieren. Er staan voor het ziekenhuis geen inkomsten tegenover en die kosten drukken weer op het ziekenhuis budget, ongeveer € 400 per maand. Ten tweede begint het gebouw ernstig in verval te geraken. Sanitair, afvoer, wasgelegenheid, alles is in aftakeling of werkt al niet meer. Er moet nodig een renovatie worden gedaan, alleen de fondsen daarvoor ontbreken. We willen proberen hiervoor een donor te vinden, geraamde kosten zijn € 8.500,=

KMT Shirati Dioces

Met de KMT hebben we diverse gesprekken gevoerd over de ontwikkelingen. Het was leuk dat in de loop van de week er ook bezoek kwam van ds. Marijn Vermet, voorzitter van de Doopsgezinde Zending die samen met ds. Christien Duhoux in Tanzania op bezoek was voor het organiseren van diverse workshops. Met hen en de KMT hebben we ook een uitgebreid gesprek gevoerd over de dialoog tussen christenen en moslims, een issue dat heel erg speelt in het Mara district. En niet altijd even positief omdat er vanuit sommige moslim gemeenschappen een vrij agressieve benadering is naar de christelijke kerken. En hoe ga je daar mee om. De KMT vraagt ook een project aan om predikanten in deze te ondersteunen met een cursus, deze aanvraag is naar de Zending doorgezet.

Zoals al genoemd was het community centre enorm opgeknapt. De gastenkamers zijn nu op orde en de vervolgstap zou de renovatie van de keuken moeten zijn. Geen overbodige luxe toen we de keuken nader gingen bekijken. We zullen proberen hier een donor voor te vinden, geschatte budget is € 5.000,=

Tijdens ons bezoek zijn we ook nog min of meer bij verrassing meegenomen naar een KMT primary school in Shirati en naar een doopsgezinde gemeente een heel eind verderop aan het meer. Het bezoek aan de school was alleraardigst, maar uiteindelijk kwam hier ook een hele lange wensenlijst met een astronomisch bedrag onderaan de streep tevoorschijn. Het is maar de vraag of en zo ja hoe we dan met dergelijke verrassingsbezoeken en nieuwe aanvragen moeten omgaan. Onze reikwijdte is beperkt merken we dan.

Wat betreft die doopsgezinde gemeente, die hadden van de overheid een mooi stuk grond gekregen voor het bouwen van een dispensary, een kleine kliniek die voor eerste hulp en de uitgifte van medicijnen zorgt. Maar er waren helemaal geen fondsen om deze te bouwen. Daar kwam bij dat dit

een gevoelig project was in relatie tot de omliggende moslim gemeenschappen, het was duidelijk de bedoeling om met dit projecten mensen naar de doopsgezinde gemeente te trekken. Tot slot wil de overheid de grond ook weer terugnemen omdat er al 7 jaar niks gebeurd is en dat was toch wel de bedoeling. Kortom, een ingewikkelde vraag waar we niet zomaar een antwoord op hebben.

Het Aidswezen programma

Het aidswezen programma wordt uitgevoerd door de KMT Shirati. Het programma is weer in rustiger vaarwater, de administratie is op orde en op de KMT primary school konden we ook constateren dat 25 kinderen aldaar onder het programma vallen. Men was daar heel blij mee omdat het kinderen de mogelijkheid biedt om naar school te gaan. Dat lijkt zo vanzelfsprekend maar dat is het in Tanzania helemaal niet. Het schijnt dat 30 – 40% van de kinderen niet naar school gaat, vaak omdat de fondsen daarvoor ontbreken. In totaal worden dit jaar 200 kinderen door het programma ondersteund.

De Vocational Open School (VOS)

We waren nieuwsgierig hoe we de Vocational Open School zouden aantreffen. Vorig jaar was het zeer teleurstellend dat er maar heel weinig studenten waren , dat de elektriciteit niet werkte, dat de studenten in de dormatory zonder water en stroom moesten overleven. De nieuwe headmaster Mark en de bishop van de KMT hadden beloofd er werk van te maken en zaken te verbeten en ze hebben woord gehouden. Er waren weer meer studenten, 56 in totaal, de elektra werkt, er waren nieuwe kasten gemaakt om de gereedschappen en spullen in op te bergen. De container buiten die jarenlang vol stond met gereedschap en andere rommel was helemaal leeg, alles was opgeruimd, in de kasten gedaan of weggegooid. En ook de studenten in de dormatory hadden weer water er licht, er verblijven er momenteel 17. Kortom, bemoedigende ontwikkelingen en men gaf aan dat de weg naar voren weer was gevonden. Er zijn diverse nieuwe projecten bedacht die opgepakt gaan worden, er was een nieuwe conrector, een hele capabele jongen die de zaken al aardig op een rij had. Daarmee is wat ons betreft de weg ook weer open om een aantal van de geplande projecten te ondersteunen, wellicht zijn er doopsgezinde gemeenten in Nederland die daar interesse in hebben.

• Een stationary project voor de secretaresse opleiding, het is de bedoeling dat daarmee de omliggende community de gelegenheid krijgt om dingen te laten typen en kopiëren.
• Een project om 150 truien te breien als onderdeel van een schooluniform van een nabij gelegen school
• Een project om diverse schooluniformen te naaien
• De aanschaf van elektrische installatie materialen om de opleiding elektrische installatie naar een hoger niveau te tillen
• Een bomenplant project om rondom de school veel fruitbomen te planten die voor schaduw, verkoeling en straks ook lekker fruit kunnen voorzien.

Tot slot ligt er de wens om weer een docenten training te organiseren, zoals we enkele jaren geleden ook gedaan hebben. Een hele nuttige insteek omdat de kwaliteit van het onderwijs nog zeker verbeterd kan worden.

Zoals aangegeven willen we voor al deze projecten proberen een gemeente te interesseren zodat de school verder kan met de plannen om het onderwijs te verbeteren.

Akelo

Het Akelo project heeft een grondige gedaante verwisseling ondergaan. Afgelopen jaar bleek dat het aantal kleine kinderen maar niet wilde groeien tot het benodigde aantal om de kinderopvang rendabel te laten lopen. Daarom is besloten om de doelgroep te verleggen en om de meisje studenten van de medische opleidingen in Shirati onderdak te geven. Dat was in de afgelopen tijd een groot probleem om veilig en betaalbaar onderdak te krijgen. Nu hebben 24 meisjes een plek gekregen en kunnen ze van daaruit de opleiding op het ROA instituut in Shirati of hun stage in één van de ziekenhuizen in de omgeving goed te volgen. We hebben geen directe relatie met het ROA instituut, daarom zijn we nog wat terughoudend met de ondersteuning van dit project. Maar dat het een heel goede aanpak is die veel studentes echt helpt is een zekerheid. De meisjes wilden als allergrootste prioriteit voorzieningen met betrekking tot hygiëne krijgen en vroegen Jolande of zij daar bij kon helpen. Een kleine verbrandingsoven voor maandverband en dergelijke is echt belangrijk voor hen, begrijpelijk. We zullen kijken op welke wijze we dit project toch kunnen ondersteunen, zeker ook omdat sommige studenten wel stage lopen in het KMT district hospital waar wij veelvuldig mee samenwerken.

Musoma, van 25 februari tot 4 maart

In Musoma hadden we dit jaar een relatief rustige week met een paar afspraken. Dat kwam goed uit want Leo werd ziek en kreeg een flinke luchtweginfectie waardoor hij gedwongen werd rust te houden.

We hebben Bethsaida uiteraard bezocht, waar clinical officer James Chirangi (neef van Bwire en Musuto Chirangi) de doctor in charge is geworden en ons uitgebreid heeft rondgeleid.

De moeder- en kindkliniek, het nieuwe gebouw, is weer wat verder ingericht en in gebruik genomen. Overal zijn mooie gordijnen voor de ramen gehangen ivm de privacy. Bevallingen vinden daar nu ook plaats en zo nodig kunnen vrouwen met hun kindje worden opgenomen.

Het blijft evengoed moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen, al lijkt het aantal patiënten wat toe te nemen. De ene dag zit de poli helemaal vol, maar soms zijn er maar 5 patiënten. Het aantal

hulpverleners is momenteel te krap om ook thuiszorgactiviteiten te ondernemen, hopelijk lukt dat als er stagiaires zijn….

Het beleid wordt nog steeds gevolgd dat inkomsten als salaris worden verdeeld over de werkers, en soms is dat erg weinig. Mede vanwege die reden was Robert Muchomba, de administrator een weekje afwezig en naar zijn familie in Mugumu, zodat hij niet betaald hoefde te worden.

Vanuit het budget van dgWereldwerk 2024 voor Bethsaida is een groot aantal spullen recent aangeschaft, waaronder een vriezer, een autoclaaf, printer, computer, tv, reagentia, gordijnen etc. Ook is een deel gebruikt om onderhoud te plegen aan het oude gebouw. De voorraad medicijnen zag er goed uit, aangeschaft met hulp van de Vrienden van Bethsaida.

Het gastenverblijf wordt gebruikt als er stagiaires vanuit Nederland of elders in Bethsaida meewerken en heeft als zodanig een goede functie. Dit jaar komen vanuit Utrecht waarschijnlijk weer een aantal stagiaires.

Nyabanga

Het hoofdkwartier van de KMT bevindt zich in Nyabange, dat ligt tegen Musoma aan, aan het meer. Het is tevens de plek waar het Lake Diocese zich bevindt alsmede de kleine doopsgezinde gemeente Nyabanga. Op het hoofkwartier hadden we een afspraak met de Presiding Bishop Nelson Kisare, het hoofd van alle 10 bishops in Tanzania. Er vond die dag juist een meeting plaats van de bishops en hun secretarissen, de meesten hebben we even gezien. Rond deze tijd heeft er weer een wisseling plaatsgevonden en zijn de meeste bishops naar een andere Diocese overgeplaatst. Nelson Kisare komt dus naar het hoofdkwartier in Musoma vanuit Dar es Salaam, een hele overgang! Wij hebben een goed gesprek met hem gevoerd, hij heeft veel plannen om het e.e.a. te reorganiseren. Ten aanzien van de projecten van dgWereldwerk gaf bishop Kisare aan dat hij daar heel erg enthousiast over is maar dat hij wel heel graag op de hoogte gehouden wil/moet worden gehouden van alle giften en projecten die vanuit het buitenland worden gedoneerd.

De General Secretary op het hoofdkwartier is nog steeds Emmanuel Hagai, hij heeft twee jaar geleden deels een studie in Nederland gedaan op het Seminiari bij professor Ens. In het afgelopen najaar heeft Hagai een oproep gedaan voor noodhulp ivm de overstromingen in Tanzania, er is toen vanuit dgWereldwerk een paar duizend euro overgemaakt naar de KMT in Musoma. Het lijkt ons goed om ook om verantwoording van deze gelden te vragen vanuit het bestuur van dgWereldwerk.

Gemeente Nyabanga

Met de gemeente Nyabanga zijn we al geruime tijd in gesprek over een ‘SOAP’project. Een plan om voor de werkeloze jongeren van gemeente een omgeving te creëren waarin ze met de productie en verkoop van zeepstaven zelfstandig een toekomst kunnen opbouwen. Nadat het eerste businessplan toch veel te ambitieus en veel te duur bevonden was, hebben de predikant en de secretaris van de gemeente het plan herzien en een realistischer versie ingediend.

Inmiddels heeft de gemeente zelf 3 miljoen TSH, (= € 1200,- ) bij elkaar gespaard en zijn ze nog steeds heel enthousiast en gemotiveerd om het plan door te zetten. Wij hebben het project ook opgepakt en uitgezet en konden hen bij ons bezoek vertellen dat middels bijdragen van de ADS en de Stichting Dowilvo de aanschafkosten voor de zeepmachine van € 8000,- zijn toegezegd zodat het project kan starten. Inmiddels is dit geld overgemaakt en het zou heel mooi zijn als dit een succes wordt. We zullen het op de voet volgen.

Mugumu, van 4 – 11 maart

De laatste week verbleven we in Mugumu, een plaats in de buurt van het Serengeti National Park. Musuto Chirangi, de administratief directeur van het doopsgezinde ziekenhuis in Mugumu had wederom een kamer in het Latona Safari Hotel voor ons gereserveerd. Dr. Ediga Saulo, de Medical Director van het ziekenhuis wachtte ons op want Musuto was er zelf niet die week vanwege de opname van moeder Chirangi in het ziekenhuis in Mwanza, maar hij onderhield nauw contact met alle verantwoordelijke mensen en instanties in Mugumu waar we afspraken mee hadden gepland. Wereldwerk ondersteunt een aantal projecten in Mugumu, in het ziekenhuis, in de School of Health Sciences die op het terrein van het ziekenhuis staat en bij de doopsgezinde gemeente/kerk in Mugumu.

KMT Serengeti Diocese

Onze eerste afspraak was met de Bishop en de secretaris van de Serengeti Diocese, die een uitgebreid verslag had gemaakt van wat er gerealiseerd was en wat nog vragen/wensen voor de toekomst waren. Inmiddels is in januari de Peacemaker’ Children Daycare & Preschool Centre (!) van start gegaan met behulp van een donatie van Dowilvo. Er zijn 10 kinderen van 3-5 jaar, 2 juffen, een kok en nog wat ondersteunende werkers die ook voor de gemeente werken. Een lokaaltje was opgeknapt en van lokaal gemaakte tafeltjes en stoeltjes voorzien, de toiletten waren gerenoveerd en het geheel zag er vrolijk en netjes uit. Ook was er een prachtige stevige installatie voor 3 schommels in de tuin geplaatst. Men verwacht de komende tijd meer aanmeldingen, vooral via de kerkgangers, maar ook van werkers in het ziekenhuis, de Nursing School en de nabij gelegen gevangenis.

Voor de tweede fase is de wens een tweede klaslokaaltje te bouwen en een stafkantoor, hier worden de gebouwen van voorheen Sedidea voor opgeknapt. Probleem is nog de watervoorziening erheen. Ook staat een huisje voor de bewaker nog op het plan.

Nadat we alles uitgebreid bekeken hadden genoten we van een heerlijke koffiepauze met pinda’s, bananen en ander lekkers dat de vrouw van de Bishop had klaargemaakt.

Designated District Hospital Julius Nyerere

De volgende dag stond een bezoek aan het ziekenhuis en een gesprek met de ziekenhuisleiding op het programma. Ook hier weer een duidelijk verslag van wat gerealiseerd is en onderbouwde aanvragen voor de toekomst.

Heel blij was men met de dubbele operatie-lamp die besteld kon worden dankzij een legaat via dgWereldwerk. Op de reserve operatiekamer werd nog met de buitenlamp gewerkt, als er een spoedgeval aan de orde was..

Een deel van voornoemd legaat is tevens gebruikt voor de aanschaf van 10 computers.

De aanbouw van het laboratorium was al vergevorderd, men verwachtte dat het eind maart klaar zou zijn. Het is een mooie uitbreiding van de huidige ruimte, gerealiseerd met opbrengst van de bazar van de dgAalsmeer.

Bij de rondgang door het ziekenhuis brak er een enorme regenbui los en probeerde iedereen te schuilen. Er kwam meteen een behoorlijk probleem tevoorschijn: het dak van de operatiekamer was stuk en lekte behoorlijk. Gelukkig niet op de operatietafel maar sowieso is het nogal ongewenst in een dergelijke ruimte. Renovatie van de operatiekamers staat dan ook hoog op de prioriteitenlijst van het ziekenhuis… best een probleem want overal is asbest verwerkt in de daken.

CVRM project Tanzania

Met hulp van eerder genoemde legaat is afgelopen jaar een project ter voorkomen en verbetering van hart- en vaatproblemen gestart in zowel Bethsaida Health Centre als het Nyerere Designated District Hospital. Afgelopen jaar zijn er meerdere onderwijs- en screenings activiteiten geweest o.a. in combinatie met sportactiviteiten tijdens Wereld Diabetes Dag. In het ziekenhuis draait als zichtbaar resultaat tijdens werkdagen de ouderenpoli waar deze service voor ouderen geleverd wordt, met Tanu Waryoba als vaste enthousiaste arts en Nyangómbe als ervaren verpleegkundige die een belangrijke rol heeft bij het geven van voorlichting. De ECG machine wordt regelmatig gebruikt en blijkt een waardevolle aanvulling. Sommige ouderen worden zelfs thuis bezocht. Er zijn vanuit het management team wensen de ouderenpoli te renoveren en uit te breiden met een extra onderzoekskamer. De nabijgelegen toiletten kunnen zeker een opknapbeurt gebruiken met aanpassingen zodat ze ook voor ouderen gebruikt kunnen worden. Vanuit de Mara werkgroep is Marja Chirangi nauw bij dit project betrokken, zij heeft op diverse van haar bezoeken in Mugumu en Musoma ook fysiek bijgedragen met trainingen en dergelijke.

Het Kisare College of Health Sciences

De directrice van de school was deze week elders om te helpen met het afnemen van examens, dus had de vice-directeur, één van de docenten, en tevens arts in het ziekenhuis, een praatpapier samengesteld. We kwamen allen samen in zijn kantoor om het e.e.a. door te nemen.

Er werd hard gewerkt aan de uitbreiding van één van de toiletgebouwen met als doel het voor de vrouwelijke studenten beter en prettiger te maken om daar hun bezigheden te doen. Met meer privacy in ieder geval. Een verbrandingsoven is nog niet in het plan opgenomen maar komt misschien ooit. Deze verbetering van het sanitair kon bekostigd worden uit het reguliere budget van dgWereldwerk. Nadat de vorige aanvraag voor solarenergie voor de school ongeveer met de helft is teruggebracht, zijn eind 2023 acht zonnepanelen gerealiseerd voor de energie voorziening van een groot deel van de school. Dit werd gefinancierd door een legaat van een gemeentelid uit Aalsmeer. Iedereen was daar heel blij mee, temeer daar de elektriciteit bijna elke dag wel een paar keer uitvalt.

Tot slot

Dit was het verslag van ons intussen 5e bezoek in het kader van dgWereldwerk aan het Mara district in Tanzania. Het is wel heel duidelijk dat een fysiek bezoek een goede zaak is, het leidt tot goede relaties, de projecten hebben er zeker baat bij, de verantwoording is op orde en het is goed om nieuwe plannen ook eerst met elkaar te bespreken en de situatie ter plekke te bekijken. Het draagt allemaal bij tot een evenwichtig programma, passend binnen de doelstellingen van dgWereldwerk en voldoend aan de eisen van transparantie en verantwoording die we in deze tijd mogen verwachten.

Het was verheugend te constateren dat de voedselsituatie in dit deel van Tanzania er op vooruit gegaan was door een goede oogst, de prijzen waren weer flink gedaald en dat is van enorm belang.

Wel was het dit keer een echt Afrikaanse reis, veel onverwachte situaties die vooral te maken hadden met ziekte en zeer en die continu aanpassing vereisten. We zijn er aan gewend in tussen.

Het was weer geweldig dat Abdallah, de chauffeur van het ziekenhuis in Shirati een groot deel van de tijd met ons mee kon gaan met de auto, dat is van onschatbare waarde en het maakt het ons mogelijk om in relatief korte tijd zoveel projecten te bezoeken.

Kortom, wij hebben er weer van genoten en we hopen dat dit bezoek ook weer een goede bijdrage levert aan het werk van dgWereldwerk in Tanzania.

Maart 2024
Jolande Amorison
Leo Bakker
Doopsgezind Wereldwerk.